بهرام عکاشه

بهرام عکاشه، متولد ۱۳۱۵ در مسجدسلیمان، یکی از چهره‌های برجسته و ماندگار علم زلزله‌شناسی در ایران بود. او به عنوان پدر علم زلزله‌شناسی ایران شناخته می‌شود و با تلاش‌های بی‌وقفه‌اش در زمینه آموزش و پژوهش، تأثیر عمیقی بر توسعه این علم در کشور گذاشت. عکاشه در سال ۱۳۴۸ به مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران پیوست و در سال ۱۳۶۴ به مرتبه استادی رسید. او سال‌ها ریاست بخش زلزله‌شناسی این مؤسسه را بر عهده داشت و پس از سی سال فعالیت، بازنشسته شد. همچنین، او به مدت ۱۴ سال ریاست گروه ژئوفیزیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال را بر عهده داشت و در این مدت، رشته ژئوفیزیک را در این دانشگاه راه‌اندازی کرد.

زندگی و تحصیلات عکاشه نشان‌دهنده علاقه و اشتیاق او به علم و دانش بود. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در مسجدسلیمان و اهواز گذراند و با کسب رتبه اول دیپلم ریاضی، به دانشگاه تهران راه یافت. پس از اخذ مدرک کارشناسی در رشته فیزیک، به عنوان دانشجوی بورسیه به آلمان رفت و در دانشگاه صنعتی اشتوتگارت و سپس دانشگاه فرانکفورت، تحصیلات خود را در زمینه ژئوفیزیک و زلزله‌شناسی ادامه داد و در سال ۱۳۴۸ موفق به دریافت مدرک دکتری شد.

عکاشه نه تنها در زمینه پژوهش و تدریس، بلکه در زمینه آگاهی‌بخشی عمومی نیز فعال بود. او همواره نسبت به خطر وقوع زلزله در تهران هشدار می‌داد و بر اهمیت تغییر محل پایتخت به منظور کاهش تلفات ناشی از زلزله تأکید می‌کرد. او معتقد بود که بیش از ۹۵ درصد خاک ایران بر روی گسل‌های فعال قرار دارد و تهران به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش در معرض خطر زلزله‌های بزرگ است. این هشدارها و تلاش‌های او برای ارتقای ایمنی کشور، او را به چهره‌ای شناخته‌شده در جامعه علمی و عمومی تبدیل کرد.

دکتر عکاشه با تأسیس پایگاه‌های زلزله‌نگاری و انجام مطالعات کلیدی، نقش مهمی در توسعه زیرساخت‌های علمی کشور ایفا کرد. او همچنین نویسنده یک کتاب تألیفی و بیش از ۱۰۰ مقاله داخلی و ۳۵ مقاله بین‌المللی بود. در سال ۱۴۰۱، بنیاد میراث پاسارگاد او را به‌عنوان بهترین شخصیت سال در رشته میراث طبیعی و محیط زیست معرفی کرد.

عکاشه به عنوان یک معلم دلسوز و پیشگام در آگاهی‌بخشی، نسل‌های متعددی از متخصصان زلزله‌شناسی را تربیت کرد. او با داستان‌سرایی از تجربیاتش و برقراری ارتباط نزدیک با دانشجویان، علاقه آن‌ها را به این رشته افزایش می‌داد. او همچنین بر اهمیت آموزش عمومی درباره زلزله تأکید داشت و معتقد بود که آموزش ناکافی در مدارس و جامعه، بزرگ‌ترین مانع در کاهش خسارات زلزله است.

در سال‌های پایانی عمر خود، عکاشه به مسائل زیست‌محیطی و تأثیر آن‌ها بر فعال شدن گسل‌ها نیز توجه نشان داد. او بر این باور بود که تخریب محیط زیست می‌تواند فعالیت گسل‌ها را تشدید کند و این دیدگاه کمتر مورد توجه قرار گرفت، اما نشان‌دهنده نگاه پیشرو او به ارتباط علوم زمین و محیط زیست بود.

دکتر بهرام عکاشه در ۱۲ خرداد ۱۴۰۴ در ۸۹ سالگی درگذشت و خبر درگذشت او موجی از تأسف و قدردانی را در میان جامعه علمی و عمومی برانگیخت. او با بیش از نیم قرن فعالیت علمی و آموزشی، نه‌تنها علم زلزله‌شناسی را در ایران پایه‌گذاری کرد، بلکه با هشدارهای مسئولانه و تلاش برای ارتقای ایمنی، جان‌های بسیاری را از خطرات احتمالی نجات داد. نام او به‌عنوان یکی از مفاخر علمی ایران در تاریخ این سرزمین جاودانه خواهد ماند.

یاد و خاطره استاد فرهیخته، دکتر بهرام عکاشه، همواره در قلب جامعه علمی ایران و تمامی کسانی که دغدغه ایمنی در برابر این پدیده طبیعی را دارند، جاودان خواهد ماند. روحش شاد و یادش گرامی.