چطور فاتحه بخوانیم؟
خواندن فاتحه برای درگذشتگان، یکی از سنتهای مذهبی ما مسلمانان به شمار میآید که با این عمل، یاد عزیزان از دست رفتهمان را زنده نگه میداریم و به روح آنها آرامش میبخشیم. بر اساس روایات متعدد از پیامبر و امامان معصوم، با انجام خیرات و تلاوت آیات قرآن، میتوانیم روح اموات را شاد کنیم. فاتحه معمولاً شامل خواندن سوره حمد به همراه سورههای دیگر قرآن است. در برخی روایات آمده که سوره حمد یک بار و سورههای کوتاه دیگر هفت بار خوانده شود. اما در هر حال، خواندن هر سورهای به همراه سوره توحید میتواند موجب شادی روح رفتگان ما گردد.
یکی از سوالات رایج در مورد خواندن فاتحه این است که چرا این کار را انجام میدهیم. وقتی دلمان برای یکی از عزیزانمان تنگ میشود، با ارسال پیام یا تماس تلفنی یاد او را زنده میکنیم. حال تصور کنید که یکی از نزدیکانمان را از دست دادهایم. در این شرایط، بهترین راه برای گرامیداشت یاد او، انجام خیرات و تلاوت آیات قرآن است که روح او را شاد میکند. خواندن قرآن نه تنها به ما آرامش میدهد، بلکه یادآور این است که ما در این دنیا همچون پرندهای در قفسی هستیم و باید خود را برای سفر به عالم حقیقی آماده کنیم.
فاتحه شامل سوره حمد و دیگر سورههای قرآن است که طبق روایات، خواندن آنها موجب شادی روح اموات و آرامش خود ما میشود. امروزه، بیشتر افرادی که به مزار عزیزانشان میروند، سوره حمد و توحید را بیشتر از سایر سورهها میخوانند. در هر صورت، تلاوت قرآن که کلام خداوند است، تأثیر مثبتی بر درک ما از عالم وجود دارد و میتواند ما را به بیداری و درک بهتر حقایق هستی سوق دهد.
در مورد تعداد سورههای فاتحه، نمیتوان به طور قطع گفت که چند سوره باید خوانده شود. هر فرد میتواند بنا به حال درونی خود، سورههایی از قرآن را برای شادی روح عزیزانش تلاوت کند. طبق روایات، میتوان سوره حمد را به همراه سوره توحید و سوره قدر به تعداد هفت بار یا یک بار خواند، یا سوره یاسین را به تنهایی برای شادی روح درگذشتگان تلاوت کرد.
در مراسم عزاداری، ممکن است فردی بخواهد برای شادی روح اموات فاتحهای قرائت کند. در این مواقع، بسیاری به دنبال متن صحیح عربی هستند. متن فاتحه به این صورت است:
اَللّهُمَّ اغفِر لِلمُومِنینَ وَ المُومِنَاتِ وَ المُسلِمینَ وَ المُسلِمَاتِ اَلاَحیَاءِ مِنهُم وَ الاَموَاتِ ، تَابِع بَینَنَا وَ بَینَهُم بِالخَیراتِ اِنَّکَ مُجیبُ الدَعَوَاتِ اِنَّکَ غافِرَ الذَنبِ وَ الخَطیئَاتِ وَ اِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیءٍ قَدیرٌ بِحُرمَةِ الفَاتِحةِ مَعَ الصَّلَوَاتِ
بزرگان دین نیز در مورد خواندن فاتحه برای اموات نظراتی دارند. به عنوان مثال، هنگامی که فرزند حضرت محمد (ص) فوت کرد، او پس از خواندن سوره حمد اجازه دفن فرزندش را داد. این عمل به عنوان یک سنت حسنه در میان مسلمانان باقی مانده و امامان نیز بر اهمیت آن تأکید کردهاند. پیامبر اکرم (ص) فرمودهاند که مردگان شما به احسان شما نیاز دارند و با دعا و صدقه، میتوانید به آنها کمک کنید.
در نهایت، تأکید بر خواندن سوره حمد و توحید در سخنان پیامبر (ص) نشاندهنده ارزش والای این سورههاست و به همین دلیل، مسلمانان در مراسم کفن و دفن خود، فاتحه را به عنوان یک عمل مهم انجام میدهند.