بانو خورشیدکلاه قوامی (لقاءالدوله)

وی دختر حبیب الله خان قوام و خواهر ابراهیم خان قوام الملک (قوام پنجم) ملقب به لقاءالدوله ی دوم می باشد، لقب لقاءالدوله از لقب مادرش شمس الزمان لقاءالدوله ی اول همسر اول حبیب الله خان قوام گرفته شده است. شوهرش؛ مرحوم محمدعلی خان (ناظم الملک قوامی) بود . در حدود 40 سال پیش که کمتر کسی به فکر بهداشت و فرهنگ شیراز بود، این زن و شوهر بیمارستانی قرب باغ تخت به نام «حیدریه» تأسیس کردند و مرحوم دکتر محمدعلی دانشور (پدر بانو سیمین دانشور و پدر زن جلال آل احمد) عهده دار ریاست آن بود. این مریض خانه به معالجه ی رایگان بینوایان اختصاص یافت، این بانوی خیراندیش یک باب مدرسه ی شش کلاسه ی رایگان در محله ی قوام تأسیس کرد که ریاست آن بر عهده ی آقای محمدحسین استخر بود و هم اکنون مدرسه ی مزبور به دبیرستان دخترانه تبدیل شده؛ لقاءالدوله عایدی یکی از املاک خود را وقف مخارج آن کرد و نیز بیمارستان حیدریه را توسعه و محل آن را نزدیک دانشکده ی پزشکی شیراز قرار داد و متجاوز از چهار میلیون ریال خرج بنا و لوازم آن کرده و مخارج روزمره ی آن را می پردازد. این خانم عضو هیئت مدیره ی بنگاه حمایت مادران سازمان شاهنشاهی نیز بوده است (شعله، 73). از جمله فعالیت های خیرخواهانه ی بانو خورشید کلاه حمایت بی دریغ از کودکان مستعد یتیم تحت حمایت این بنگاه می باشد، طبق صحبت های آقای علی فصیحی فرزند مرحوم شیفته که از اقوام درجه دو خاندان قوام بوده و این بانو را از نزدیک ملاقات کرده اند؛ هنگامی که این مرکز با کمبود بودجه مواجه می شود این خانم هریک از اعضاء هیئت مدیره ی این بنگاه را موظف و مکلف به اداره ی اوضاع پنج کودک می نماید (یعنی هر نفر باید مخارج و هزینه های پنج کودک را تقبل کند). از آنجا که این خانم وارثی نداشت یکی از دختران خانواده ی قوام به نام پریچهر قوامی را به فرزندخواندگی پذیرفته و بعد از وفات نیز بیشتر سهم الارث ایشان به همین دخترخانم می رسد. هم چنین تمامی مخارج و هزینه های زندگی از قبیل پوشاک، مسکن و تحصیل دختر راننده ی اتومبیل شخصی خود به نام مهری را نیز شخصا تقبل می کند. اقدامات یادشده تنها بخشی از خدمات خیرخواهانه ی این خانم می باشد که برخی در اسناد ثبت شده و برخی در خاطره ها و برخی نیز تنها بین ایشان و خدای خود محفوظ باقی مانده است (والله اعلم بالثواب).

قابل ذکر است این خانم آخرین وارث باغ دلگشا بوده و در اواخر عمر نیز با خانواده در این باغ سکنی داشته است (مصاحبه با آقای فصیحی)، هم چنین مالکیت روستای گویم که از املاک خاندان قوامی بوده است، بعد از پدر به وی محول می شود.

مرحوم شیفته در وصف اقدامات این خانم می سراید:

زان نکـو سیرتـی و قدرشناسیش ای وای / زان همه خلق خوش و پاکروانیش ای آه

که چنـو بهر یتیمـان و فقیـران این سان / خانــه ها ساختــه و مدرسـه و درمانگـاه

ای بسا کس که به نان ز او برسید و به نوا / ای بسا تن که به آسایش از او ماند و رفاه

به سیـاست بُد معـروف و به حسن تدبیر / به نکـوکــاری پیوستــه مَثَـل در افــواه

(بخشی از سروده ی شیفته بر روی سنگ مزار بانو خورشیدکلاه قوامی لقاءالدوله )

بر اساس تحقیقات صورت گرفته مشخص می شود بانو خورشیدکلاه قوامی به لحاظ مالی ثروت گزافی داشته و البته از ثروت خود به نحو پسندیده ای استفاده نموده است.

روحش شاد و یادش گرامی باد.

منبع: تذکره مزارات خاک مصلی در شیراز