زینت الملک قوامی

ﺧﺎنم زﯾﻨﺖ الزمان ﻗﻮاﻣﯽ (متوفی به 15/مهر/1354هـ.ش.) ملقب و مشهور به زینت الملک دﺧﺘﺮ ﺣﺒﯿﺐ-اﷲ ﺧﺎن؛ ﻗﻮام اﻟﻤلک چهـﺎرم و ﺧﻮاﻫﺮ اﺑﺮاﻫﯿم خانﻗﻮام؛ ﻗﻮام اﻟﻤﻠﮏ ﭘﻨﺠﻢ می باشد. ﺷﻮﻫﺮش ﻓﺮوغ اﻟﻤﻠﮏ اﺳﺖ.

‫ﺧﺎﻧﻢ زﯾﻨﺖ اﻟﻤﻠﮏ به گواهی تاریخ زﻧﯽ ﻣﺆﻣﻦ و ﺧﯿﺮ ﺑﻮده است. در دﻫﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﺮم ﻣﺮاﺳﻢ ﻋﺰاداري و ﺳﻔﺮه‫ﻫﺎي ﺧﯿﺮﯾﻪ در ﻣﻨﺰﻟﺶ ﺑﺮﭘﺎ ﺑﻮده است. آورده اﻧﺪ ﮐﻪ وي ﺑﻦ و ﮐﻮﭘﻦ ﻫﺎﯾﯽ ﺟﻬﺖ ﻣـﺴﺘﻤﻨﺪﯾﻦ ‫آﻣﺎده ﻧﻤﻮده ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻬﯿﻪ ی اﻗﻼﻣﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺑﺮﻧﺞ، ﮔﻮﺷﺖ، ﻗﻨﺪ، ﺷﮑﺮ و ... در نظر گرفته شده بود. بر اساس شعری که از روی سنگ مزار خانم زینت الملک به دست آمده، تاریخ فوت ایشان روز بعد از عید فطر بوده است:

عزا شد به ما آه عید صیام / که برجای شادی شد اندوه زای

(شعر مرحوم شیفته در وصف زینت الملک بر روی سنگ مزار)

که البته بعد از تطبیق تاریخ شمسی وفات ایشان با تاریخ قمری به تاریخ 1/شوال-المکرم/1395هـ.ق. می رسیم.

مرحوم شیفته در وصف این بانو چنین می سراید:

نبد بانویی در همه این جهان / چون او پاکدل، پاک دین، پاک رای

کهان را به درماندگی دستگیر / مهـان را به عقـل و خـرد رهنمای

(شعر مرحوم شیفته در وصف زینت الملک بر روی سنگ مزار)

غالبا نام زینت الملک را با خانه ی زینت الملک می شناسیم، البته ساخت این بنا همانند بنای نارنجستان قوام توسط علی محمدخان قوام الملک دوم در 1290هـ.ق. (اواسط حکومت ناصرالدین شاه) صورت گرفته است. این خانه از شاهکارهای معماری دوره ی قاجاریه در شیراز با صدوپنجاه سال قدمت می باشد، از ویژگی های معماری آن می توان به تالار آینه، نقاشی های دیوار ها و سقف ها و گچ-بری های آن اشاره کرد. این خانه در محله ی قديمي بالا كفت شيراز كه امروزه خيابان لطفعلي خان زند از آن مي گذرد واقع شده و در ضلع شرقی آن نارنجستان قوام، قرار دارد. اين عمارت باشكوه كه به فاصله يك كوچه از نارنجستان قوام قرار گرفته و به وسيله ی يك راه زيرزميني بدان مرتبط است، اندروني قوام و محل رفت وآمد محارم به نارنجستان بوده است. اين خانه به سبب سكونت خانم زينت الملك قوامي در آن به خانه ی زينت الملك مشهور شده است، از سال 1373 این بنا در اختيار بنياد فارس شناسي قرار گرفت كه با همكاري سازمان ميراث فرهنگي و اعتبارات استاني و كمك هاي مردمي مرمت آن آغاز شد. ساختمان بنياد فارس شناسي (خانه ی زينت الملك) با شماره ی 938 در فهرست آثار ملي به ثبت تاريخي رسيده است.

روحش شاد و یادش گرامی باد.

منبع: تذکره مزارات خاک مصلی در شیراز