بهروز خاماچی

بهروز خاماچی، پژوهشگر برجسته تاریخ و فرهنگ آذربایجان و تبریز، در اردیبهشت ۱۳۱۴ در تبریز به دنیا آمد و در ۲۱ آذر ۱۴۰۳ درگذشت. او تحصیلات عالی خود را در رشته تاریخ و جغرافیا در دانشگاه تبریز به پایان رساند و در طول زندگی‌اش تألیفات متعددی در زمینه تاریخ و فرهنگ آذربایجان و تبریز به رشته تحریر درآورد.

خاماچی فرزند حاج علی‌اکبر خاماچی، یکی از معتمدین معروف تبریز، بود و به عنوان تنها پسر خانواده، در دوران کودکی با چالش‌های زیادی مواجه شد. او تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان جامی آغاز کرد و دوران تحصیلش با جنگ جهانی دوم و اشغال تبریز توسط قوای متفقین همزمان بود. این شرایط ناامن و شیوع بیماری تیفوس در سال ۱۳۲۲، تأثیر زیادی بر زندگی او گذاشت.

پس از پایان دوره ابتدایی، خاماچی به دبیرستان سعدی قدیم رفت و سپس دوره دوم دبیرستان را به‌طور شبانه در آموزشگاه کاخ دانش و دبیرستان هدف گذراند. او در سال ۱۳۴۰ در کلاس تربیت معلم یکساله شرکت کرد و به عنوان معلم روستایی به روستاهای سهند آباد مأمور شد. در همان سال، او در دانشگاه تبریز در رشته تاریخ و جغرافیا پذیرفته شد و در سال ۱۳۴۵ موفق به اخذ مدرک لیسانس شد.

خاماچی پس از فارغ‌التحصیلی به بستان‌آباد منتقل شد و به ریاست مدرسه شیبلی و تدریس در دبیرستان بوستان مشغول شد. او سپس در بناب و مراغه به معلمی پرداخت و در سال ۱۳۴۸ به آذرشهر منتقل شد. او تا سال ۱۳۵۵ در آذرشهر و گوگان مشغول به تدریس بود و سپس به تبریز منتقل شد و در دانشسراهای پسرانه و تربیت معلم به تدریس ادامه داد. در سال ۱۳۶۰، با انحلال دانشسرای مقدماتی پسران، به دبیرستان‌های تبریز منتقل شد و پس از ۳۵ سال تدریس، بازنشسته شد.

خاماچی در دوران بازنشستگی نیز به تدریس در دبیرستان‌های غیرانتفاعی ادامه داد و مدتی نیز در تربیت معلم علامه امینی معلم تاریخ بود. او ۴۲ جلد کتاب در زمینه‌های مختلف تاریخی، اجتماعی و انسانی آذربایجان به چاپ رسانده است. از این تعداد، ۲۰ جلد به فرهنگ آب در آذربایجان اختصاص دارد که با همکاری سازمان آب منطقه‌ای تألیف شده است. کتاب «شهر من تبریز» نوشته خاماچی در سال ۱۳۹۰ برنده کتاب سال تبریز شد.

خاماچی همچنین در سه دوره شورای شهر تبریز عضویت داشت و رئیس کمیسیون گردشگری و میراث فرهنگی شورا بود. تألیفات او شامل موضوعات مختلفی از تاریخ تبریز، بازار تبریز، کنسولگری‌های جهان در تبریز و محلات تاریخی و فرهنگی این شهر می‌شود. برخی از کتاب‌های او عبارتند از: «آتش برفراز تبریز»، «از قونقا تا مترو: در شهر تبریز، شهر اولین‌ها»، «اوراق پراکنده از تاریخ تبریز»، «بازار تبریز در گذر زمان»، «تاریخ تبریز در عرصه ادبیات ایران و آذربایجان»، و «تبریز از نگاه جهانگردان».

بهروز خاماچی با تألیفات و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی‌اش، نقش مهمی در حفظ و ترویج تاریخ و فرهنگ آذربایجان و تبریز ایفا کرد و یاد و خاطره‌اش در دل مردم این دیار باقی خواهد ماند. او به عنوان یک معلم و پژوهشگر، همواره در تلاش بود تا دانش و آگاهی را در جامعه گسترش دهد و به نسل‌های آینده منتقل کند. زندگی و آثار او نشان‌دهنده تعهد عمیق او به فرهنگ و تاریخ سرزمینش است.

روحش شاد و یادش گرامی باد

منابع:
https://fa.wikipedia.org